(Hizb-ut Tahrir Emiri Celil Âlim Ata İbn Halil Ebu Raşta Tarafından Facebook Sayfası Takipçilerinin “Fıkhî” Sorularına Verilen Cevaplar Silsilesi)

Soru-Cevap

İşverenin İşçinin Maaşının Bir Kısmını Kesmesinin ve Ona Bir Miktar Eklemesinin Sonuçları

Mohammad Abdul Basir’e

Soru:

Esselamu Aleykum ey Şeyh! Allah’tan seni korumasını ve senin elinle nusret vermesini temenni ediyorum. Amin.

Birçok Batı ülkesinde emeklilik maaşı sistemi adı verilen bir sistemimiz var. Bunun vakıası şöyle; çalışan ücretinin belirli bir miktarıyla katkıda bulunur ve onu çalıştığı şirkete verir. Aynı şekilde şirket de çalışanın koyduğu miktara bağlı olarak onun ücretinden ayrı olarak belirli bir miktar para koyar. Dolayısıyla çalışan, şirketten emekli olmak için belirli bir yaşa ulaştığında, şirket çalışana, şirketin yatırdığı paranın yanı sıra işçinin de katkısından dolayı emekli maaşı verir.

Bazı şirketler, çalışanın sağladığı katkı payını, alkol ve faiz ticareti yapan şirketlerden hisse satın almak gibi diğer yatırımlara yatırırken, bazı şirketler ise hiç yatırım yapmamaktadırlar.

Bu tür bir emeklilik sisteminin İslam'da caiz olup olmadığını bize söyleyebilir misiniz? Zira benim durumunda olan birçok kişi, hükümet zorunlu kıldığından dolayı şirketlerimiz bizi bu sisteme kaydettirdi.

Umarım sorum açık olmuştur.

Allah sizi hayırla mükafatlandırsın.

Ve Aleykumselam ve Rahmetullahi ve Berekâtuh.

Cevap:

1- İşveren, işçinin sağlık olarak tedavi edilmesi veya belirli bir yaştan sonra emekli maaşı verilmesi karşılığında, işçinin ücretinin belirli bir süre boyunca kesilerek işveren tarafından ödenen diğer kısma eklenmesi konusunda işçiyle anlaşabilir… Bu husus, işveren ile işçisi arasında yapılan sözleşmeye, iş sözleşmesinin bir şartı olarak eklendiği sürece işverenin işçilerine karşı olan bir tutumudur. Çünkü sözleşmenin aslı, ücret sözleşmesidir. Ücret ise bellidir. İşverenin işçinin tedavi olmasını veya emekli maaşı vermeyi taahhüt etmesi, iş sözleşmesinin ek şartıdır. Dolayısıyla akitlerde, haramı helal, helali de haram kılan şartlar gibi yasaklayıcı bir nâss gelmemişse birtakım şartların olması bir engel teşkil etmez. Şartların caiz olabilmesi için onların caiz olduğunu gösteren bir nassa ihtiyaç yoktur. Aksine yasaklayıcı bir nassın olmaması yeterlidir. Kesir İbn Abdullah İbn Amr İbn Avf el-Müzeni, babasından, dedesinden Allah’ın Rasulü Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: وَالْمُسْلِمُونَ عَلَى شُرُوطِهِمْ إِلَّا شَرْطًا حَرَّمَ حَلَالًا أَوْ أَحَلَّ حَرَامًا "Müslümanlar şartlarına bağlıdır yeter ki bu şartlar helali haram haramı da helal kılmasın." [Tirmizi rivayet etti.] (Şahsiyetin üçüncü cildindeki vaz’ın hükmü- şart bölümüne bakın.)  

Bu bir yöndendi, diğer yönden olana gelince; İşçiye verilen, işçinin kendi ücretinden kesilen ve işverenden kendisine eklenen ücretin bir kısmı olup işveren işçisine parasından istediği miktarı verebilir. 

2- Ancak sağlık tedavisi veya emekli maaşı sözleşmesi müstakil bir sözleşme ise, yani bir kurum inşa edilir ve kamuoyuna, her kim hastalandığında tedavi olmak veya belli bir yaştan sonra emekli olmak istiyorsa, bize aylık olarak şu kadar meblağ ödemesi gerekir şeklinde ilanda bulunursa…bu caiz değildir. Çünkü bu, cehaletten (belirsizlikten) yoksun olmayan bir sözleşmedir. Dolayısıyla bu sözleşme batıl olup caiz değildir.     

3- Kurumun, haram olan paralarla işletilmesine gelince… Şayet bu, senin onayına bağlıysa, yani senin ödediğin ücretin faizle işletilmesini onayladığında oluyor ve onaylamadığın takdirde olmuyorsa, burada senin faiz ile işletilmesini onaylaman caiz değildir. Ancak işletme, senin onayına bağlı değilse, yani senin isteğin dışındaysa, aksine onlar, devletin zorunlu yasası uyarınca senin onayın dışında işletiyorlarsa, o zaman senin üzerine bir şey yoktur…    

Sonuç olarak: Şayet sen bir çalışansan ve devletin zorunlu yasası uyarınca işveren senin maaşının bir kısmını kesiyor ve ona bir kısım eklemede bulunuyor, bu paralarla bu hususta senin herhangi bir görüşün ve onayın olmaksızın, aksine devletin zorunlu yasası uyarınca bir yatırım yapıyor ve sana da belli bir yaştan sonra emekli maaşı ve sağlık tedavisi hakkı veriyorsa…senin emekli maaşını ve tedavi hakkını kabul etmen caizdir. Çünkü tüm bunlar, işverenin senin maaşının bir kısmını kesmesi karşılığında ve zorunlu bir şekilde olmaktadır. 

Benim için racih olan budur. Bilen ve hüküm verenlerin en hayırlısı Allah’tır.

Cevaba, emirin aşağıdaki web sitesinden bağlanabilirsiniz:

http://archive.domainnomeaning.com/arabic/index.php/HTAmeer/QAsingle/3920/