پرسش

امریکا به مشاركت 30 دولت، کانفرانس بین‌المللی را در ارتباط به مبارزه با جرایم سایبری، به تاریخ 14/10/2021م برگزار نمود، اما بدون هیچ‌گونه توجه به دعوت روسیه و چین در آن. در شامگاه دو شنبه مؤرخ 2021/10/4م به مدت تقریبا 6 ساعت، فیسبوک از کار افتاد، فعالیت‌های فیسبوکی متوقف و صدها ملیون کاربر، به یک باره‌گی نمی‌توانستند از فیسبوک و زیرمجموعه‌های آن، از جمله وتساپ و انستاگرام، استفاده نمایند. روز بعد سنای امریکا برای یک تن از کار مندان سابق فیسبوک جلسۀ استماعی ترتیب داد... پرسش این است که چه چیزی در پشت این ماجرا می‌باشد؟ آیا این یک اشتباه فنی بوده یا ساختگی؟ اگر چنین است پس واقعیت چیست؟ و این‌که آیا بین این ماجرا و ما مسئلۀ مشهوری‌که بخش تکنالوژی امریکا به طور مجموع، در انتخابات از بایدن علیه ترامپ حمایت کردند، کدام ارتباطی وجود دارد؟

پاسخ

فیسبوک و زیرمجموعه‌های آن از جمله وتساپ و مسنجر، در روز دوشنبه مؤرخ 4/10/20121م، به مدت 6 ساعت متوقف گردید؛ حادثه‌ای که 13 سال است تاکنون بسان آن واقع نگردیده و در قدم اول مسبب اضطراب زیادی به شرکت فیسبوک و به همان ترتیب بخش تکنالوژی شده است. به عنوان مروری بر آنچه رخ داده است، موارد زیر را بیان خواهیم داشت:

در نخست: این اختلال در فیسبوک از سال 2008م تاکنون بدترین اختلال فیسبوکی بوده است، طوری‌که خدمات فیسبوک، وتساپ، انستاگرام و مسنجر، از 3.5 ملیارد کاربر، در سراسر جهان، قطع گردید. این حادثه همراه با کاهش بی‌سابقه سهام فیسبوک بود که به مبلغ 15% می‌رسد؛ چیزی‌که به مثابۀ ورشکسته‌گی این شرکت‌های تکنالوژی می‌باشد. همان‌طور سهام بیشتر شرکت‌های تکنالوژی به گونۀ سرسام‌آور و قابل توجهی اُفت نموده است. سهام تويتربه  5.7% و سهام باقي شرکت‌ها به درجات متفاوتی، ضرر شرکت‌های سردم‌دار تکنالوژی، اخبارجهانی را تحت و شعاع قرار داده است. طبق گزارش تاریخی 5/10/2021م روزنامۀ مصری اليوم، زاکربیرگ، بزرگترین سهام دار فیسبوک حدود 6 ملیارد دالر و در برخی از گزارش‌ها حدود 7 ملیارد دالر ضرر نموده است. در ردۀ دوم جیف بیزوس مالک شرکت امازون  به مبلغ 4.8 ملیار دالر ضرر نموده است. به همین ترتیب لاري بايگ وسيرگي براين -شركت گوگل، هریگ بیشتر از دو ملیاردولار ضرر نموده اند، همان‌طور ستيو بالمر - شرکت مایکروسافت، به مبلغ 1.6 مليارد دالر ضرر نموده است. به همین ترتیب سرمایه‌داران بزرگ تکنالوژی ضرر‌های بسیاری را متحمل شدند... از میان ده سرمایه‌داری‌که به دلیل این اختلال فیسبوک بیشترین ضرر را متحمل شده اند، یک سرمایه‌دار چینی بنام ماهواتينگ -شركت تينسنت، که نزدیک به یک ملیارد دالر ضرر نموده است، اما نه سرمایه‌دار دیگر آن امریکایی می‌باشند. بنابراین روشن گردید که این انقطاع خدمات فیسبوک، وتساپ، مسنجر و انستاگرام، صدمۀ بزرگی را بر کل بخش تکنالوژی امریکا وارد نموده است، اما چین را به این در صد صدمه نزده است، بلکه چین تنها دولتی می‌باشد که از صدمۀ این اختلال نجات یافته است، زیرا چین استفاده از برنامه‌های کاربردی فیسبوک و اپلیکشن‌های زیرمجموعۀ آن را ممنوع قرار داده است. (منبع: صدى البلد 5/10/2021م) از شبکۀ "آر تي" روسي چنین نقل شده است: "از این حادثه جهان متأثر گردیده است؛ در حالی‌که چین به تنهایی بدور از همه در امان به سرمی‌برد، زیرا چین در ارتباط به برنامه‌ای کاربردی رسانه‌های اجتماعی مخصوص خویش، دور اندیشی خود را دارد". چیزی‌که بر خطر و حساسیت آنچه این ماجرا در پی داشته، می‌افزاید، این است که از یک طرف بخش تکنالوژی امریکا، یکی از بزرگترین بخش‌های تأمین کنندۀ اقتصاد امریکا بوده و ازطرفی بزرگترین حامی انتخاباتی رئیس جمهور دیموکرات است، که از دشمنان رئیس جمهور سابق جمهوری‌خواه امریکا ترامپ می‎باشد؛ کسی‌که در حمایت بخش انرژی، مخصوصاً شرکت‌های نفت، در امریکا قرار داشت؛ چیزی‌که اشاره بر ابعاد سیاسی این اختلال بزرگ دارد؛ اختلال بزرگی‌که بطور مستقیم شرکت فیسبوک را بیشترین صدمه و به شرکت‌های تکنالوژی دیگر به نوبۀ خود صدماتی را، نه در حد فیسبوک، وارد نموده است.

در ثانی: از بررسی دقیق اتفاقات رخ داده در خواهیم یافت که شرکت فیسبوک در برابر روند اختلال بزرگی مواجه شده است. همان‌طور در پهلوی آن شرکت‌های غول‌پیکر تکنالوژی امریکایی دیگر نیز از صدمات این روند در امان نمانده اند، که خرابکاری وارده در آن‌ها به اندازۀ خرابکاری در فیسبوک و اپلیکیشن‌های زیرمجموعۀ آن موفق نبوده است. این اختلال یا حملۀ سایبری از سوی جهت‌هایی می‌باشد که از چنگاهای الکترونیکی برخوردار اند، مانند روسیه، چین و... یا این تخریب یک رویداد داخلی ذریعۀ خود فیسبوک بوده، به عنوان پیامی برای دشمنان فیسبوک، به منظور این‌که شرکت می‌تواند به قطع خدمات خود، حتی در قالب چندساعت، به آنان مزاحمت ایجاد کند... یا این تخریب یک خطای فنی معمول ذریعۀ یکی از کار کنان فیسبوک بوده است... یا این تخریب انتقامی است که ترامپ و گروه آن از این شرکت، بدلیل ایستادن آن در پی سقوط ترامپ و برنده شدن بایدن، گرفته است... دیده می‌شود که هنوز هم واقعیت این ماجرا در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، اما اخباری وجود دارد که اشاره به سبب وقوع این اختلال داشته و یا به نوعی دیدگاه راجح را در خصوص سبب آن بیان می‌دارد:

1- برخی به این نظر اند که روسیه و چین در پشت این حملۀ بیگانه اند: این درحالی می‌باشد که امریکا از طریق انترنت برای 30 دولت نشستی را ترتیب داده است، آن هم در ارتباط به یک موضوع فرعی از حملات سایبری که عبارت از  "برنامۀ باج‌گیر" می‌باشد. (منبع: آر تي 2021/10/13) برنامۀ باج‌گیری به شرکت‌های امریکایی سالانه خساراتی به مبلغ تقریباً نیم ملیارد دالر وارد می‌کند. هکرها اطلاعات و داده‌های این شرکت‌ها را به چنگ آورده و در بدل پس دادن آن‌ها، از طریق ارزهای دیجیتالی رمزگذاری شده، باج‌گیری می‌کنند؛ از آن‌جایی‌که بیشتر این حملات از جانب روسیه صورت می‌گیرد، به این نشست از روسیه دعوت نشد. امریکا به عدم دعوت از روسیه این را رساند که می‌خواهد با روسیه در خصوص موضوع امنیت الکترونیکی به تنهایی مناقشه کند. علی رغم این‌که امریکا در حال حاضر روسیه را متهم نموده و مسئولیت‌های بسیاری از حملات الکترونیکی را در جریان سال‌ها و ماه‌های گذشته بدوش روسیه انداخته است، بازهم این فرضیه که روسیه و چین در پشت این حمله بر فیسبوک اند، به چندین ملاحظه، دور از واقعیت است.

الف- شرکت فیسبوک خود این احتمال را رد نمود است(روزنامۀ "نيويورك تايمز"  گزارشی را به نشر رساند که فیسبوک این احتمال را که در پشت توقف خدمات فیسبوک، وتساپ و انستاگرام، حملۀ الکترونیکی می‌باشد، رد نمود.) (منبع: العربیه؛ مورخ 2021/10/4)

ب- از جهتی در اواخر دورۀ ترامپ، روسیه که به حملات الکترونکی متهم شد، بدون تردید آن اتهامات روسیه را به حدی ترسانده است که شدیداً از هرگونه اعمال هکاری و از هرگونه حملۀ الکترونیکی علیه امریکا ترس دارد. چنان‌که این موضوع پیش از نشست 2021/6/16 دو رئیس جمهور بایدن و پوتین، مورد بحث دو طرف بود، که بعد از همان نشست امریکا از روسیه خواست که علیه کسانی‌که بر منافع امریکا حملات الکترونیکی راه‌اندازی می‌کنند، اقداماتی را انجام دهد. و از طرف رئیس جمهور کنونی امریکا، بایدن در پاسخ به حملات الکترونیکی بسیار سخت‌گیر است. "رئیس جمهور جوبایدن هشدار داد که حملات بزرگ الکترونیکی علیه ایالات متحده، ممکن است منجر به جنگ واقعی همراه قدرت‌های بزرگ شود". (منبع: خبرگزاری سپوتنیک روسیه،2021/7/28)

ج- اما در ارتباط به چین باید خاطرنشان کرد که تلاش‌های هکاری این کشور به مراتب از  روسیه کمتر است.  شرکت "مايكروسافت" گفت، روسیه در عملیه هک‌های تحت حمایت دولت، سهم شیر را دارد. طبق کشفیات سال گذشته شرکت فیسبوک، حملات روسیه به 58% می‌رسد... مایکروسافت در گزارش دومی‌که تحت عنوان "دفاع دیجیتالی" از جولای 2020 تا اگست 2021، به نشر رساند، گفت: چین در هر ده تلاش خرابکاری تحت حمایت دولت، که شرکت مایکروسافت آن را تحت نظر قرار داده است، مسئول کمتر از یک خرابکاری می‌باشد... ( منبع: کانال خبری العربية 2021/10/4)

بنابراین احتمال این‌که روسیه و چین در پشت این حمله بر فیسبوک می‌باشند، هم‌چنان از دلایل ضعیفی برخوردار است.

2- اما این‌که در شرکت فیسبوک کدام اشتباه فنی صورت گرفته است، منابع زیادی این احتمال را گزارش داده اند:

الف- (طبق گزارش خبرگزاری رويترز چند تن از کارمندان فیسبوک "که از نشر نام‌شان خودداری صورت گرفته است" به رویترز خبر دادند که دلیل این اختلال اشتباهی بوده که در داخل شرکت در چگونه‌گی جهت‌دهی جریان انترنت به سیستم‌های آن رخ‌داده است. فیسبوک در بیانه‌ای که ایراد نمود، این اشتباه را که منجر به انقطاع انترنت گردیده است، به چیزی ارتباط داد که بنام" faulty configuration change " یا تغییر فایل‌های ساختاربندی شده، شناخته می‌شود؛ چیزی‌که بر تغییر جهت‌دهی فیسبوک از شبکه انترنت تأثیر گذاشته و فیسبوک را از NVRAM خارج می‌سازد، و به نوبۀ خود حافظۀ نوشتاری را تغییر داده و در صورت فعال بودن از آن نسخه‌برداری می‌کند؛ اما پس از این‌که برای بار دوم راه‌اندازی شود، هیچ چیزی مانند سابق نمی‌باشد. (منبع: صدى البلد، 2021/10/5)

ب- «شرکت فیسبوک از این‌که خود باعث تعطلی فیسبوک و تمامی اپلیکیشن‌هایش شده از طریق انترنت معذرت خواهی نمود. شرکت فیسبوک در صبح روز سه شنبه عواملی را که منجر به قطع تریبون‌های آن اعم از فیسبوک، انستاگرام و وتساپ شده بود،  کشف نمود. شرکت در یک بیانیه گفت: به این باور است که عامل اساسی قطع خدمات ارتباطی، اشتباهی بوده است که در از سرگیری تنظیمات دستگاه‌های اصلی روتر رونما شده است؛ چیزی‌که در واقع باعث بروز مشکلاتی شده که منجر به قطع خدمات ارتباطی شده است...» (منبع: الميادين، 2021/10/5)

لکین این نیز یک احتمال ضعیف می‌باشد، به دلایل ذیل نمی‌توان فرض کرد که این همه به دلیل یک اشتباه فنی بوده است:

الف-  اشتباه فنی چیزی می‌باشد که معمولاً یک شخص مرتکب آن می‌شود، نه این‌که همزمان چندین شخص آن را انجام دهند. بسیار بعید است که یک شخص، حال اشتباه آن به هر درجه که می‌خواهد باشد، توان متوقف‌سازی شرکتی را به حجم فیسبوک و تمام زیرمجموعه‌های آن از جمله مسنجر، وتساپ و انستاگرام را، داشته باشد؛ آن هم در صورت موجودیت ادارات مختلف این شرکت، و 20 هزار کارمند‌ی‌که از طریق انترنت مؤظف تأمین امنیت و سلامت شرکت اند، جدا از کارمندان دیگر آن که در بخش‌های دیگری موظف اند، متوقف‌سازی این شرکت غول‌پیکر و قطع شاخه‌های ضخیم آن از انترنت، محال است که توسط یک خدمۀ شرکت اتفاق افتاده باشد!

ب- این یک اشتباه بزرگ، چند بعدی و بسیار پیچیده است، جدای از ناپدید شدن کامل فیسبوک از انترنت و این‌که این اشتباه در حدود 50 ملیارد دلار در ارزش بازار فیسبوک ضرر رسانده است. این اشتباه باعث شده است که domain فیسبوک (www.facebook.com) مدتی در انترنت به مزایدۀ علنی گذاشته شود...(منبع: الجزیره نت؛ 6/10/2021م) روزنامه نیویورک تایمز بر این تأکید داشت که کارمندان فیسبوک برای اصلاح دیجیتالی این اشتباه، قادر به باز نمودن دروازه‌های شرکت نبودند. (منبع: الیوم السابع؛ 5/10/2021م)، همانطور نیز از روزنامۀ نیویورک تایمز نقل می‌شود، که شرکت فیسبوک یک گروه از کارمندان خویش را به مرکز داده‌های شرکت در کالیفورنیا فرستاده است، تا بطور مستقیم و به گونه‌ای دستی این اختلال را برطرف سازند. (منبع: الیوم مصری؛ 5/10/2021م).

3- این‌که شرکت فیسبوک به عمد این اشتباه را انجام داده است، به عنوان پیامی برای کسانی‌که در تلاش مزاحمت به آن‌ها است، بگومگوهای زیاده می‌باشد که از جمله است:

الف- گفته می‌شود که این توقف نشان می‌دهد که فیسبوک اقدام به خارج ساختن چیزی نموده است که بنام «پروتکل دروازه مرزی» یا Gateway Protocol route با مخفف BGP خوانده می‌شود، پروتوکول بی جی پیBGP مسیر یا نقشه‌ای است که داده ها را برای رسیدن به سایت انتقال می‌دهد و بدون آن کاربر نمی‌تواند به آن برسد. به عنوان مثال ایدۀ پروتکل BGP، شبیه به ایدۀ برنامۀ GPS است، که ما در تلفن‌های هوشمند خود از آن استفاده می‌کنیم تا برای رسیدن به جایی‌که با ماشین‌ یا پیاده می‌رویم، بهترین راه را پیداکنیم. به طور خلاصه، به دلیل این‌که فیسبوک چیزی را که بنام "پروتکل دروازۀ مرزی" خوانده می‌شود، بیرون ساخته است، فیسبوک، وتساپ، مسنجر و اینستاگرام از نقشه‌ها و مسیرهای‌که به یکدیگر متصل می‌شوند، خارج شده اند.

ب-  برخی می‌گویند شرکت فیسبوک خود این توقف را ایجاد نموده است تا مهندسین شرکت در جریان این وقفه بتوانند تمام حساسیت‌هایی را که افشاءسازی اطلاعاتی کارمند سابق آن"فرانسس هوگن" به شرکت پدید آورده پاکسازی کنند، بدلیل ترسی‌که از نتایج جلسۀ استماعی کنگرۀ امریکا برای اظهارات و شهادت‌های فرانسس هوگن در مورد اضرار روانی شبکۀ فیسبوک، برگزار نموده، داشته است.

براستناد به موارد متذکره نمی‌توان گفت که فیسبوک خود بطور عمد در پشت این ختلال بوده است، زیرا با در نظرداشت دلایل ذیل واضح خواهد شد که موارد متذکره بسیار ضعیف اند:

الف- اختلالی‌که روخ داده است باعث خسارات مالی بزرگی برای شرکت فیسبوک و شرکت‌های سرمایه‌داری‌دیگر شده است، شرکت‌های‌که به درامد مالی و شهرت تجاری در کارشان اهمیت بسزای می‌دهند. تنها ارزش این شرکت‌ها مادیت است وبس. بنابراین محال است که یکی از این شرکت‌ها از داخل دست به تخریب خود زده و مسبب خسارات هنگفتی برای خود شده و به شهرت خود صدمه به زند، مگر این‌که در عوض سود مالی قابل توجهی، به دست آورد، که ارزش بدنامی شهرت آن را داشته باشد... که با در نظرداشت اتفاقات رخ داده، این ماجرا هیچ سودی برای شرکت فیسبوک در پی نداشته است و تمام این موارد این را که شرکت خود به عمد و یا یکی از کارمندانش مسبب تخریب داخلی بوده، یک امر که از احتمال بسیار ضعیف برخوردار است...

ب- همان‌طور در ارتباط به این مسئله که این انقطاع از جانب خود فیسبوک برای از بین بردن تمام موارد حساسی بوده که افشاءسازی اطلاعاتی کارمند سابق آن فراسیس هوگن، برای شرکت، در پیداشته است. باید خاطر نشان ساخت که موضوع گوش‌دهی به شهادت‌های هوگن در کنگره، موضوعی می‌باشد که پیش از قطع فیسبوک در مورد آن تصمیم‌گیری و یک روز پس از قطع فیسبوک به تاریخ 5/10/2021م  برگذار شد، در حالی‌که فیسبوک یک روز قبل آن به 4/10/2021م مسدود شد. لیکن این قبل و بعد انقطاع فیسبوک و برگزاری جلسۀ کنگره، مانع از این نمی‌شود که فیسبوک انتظار افشاءسازی معلومات داخلی خود را از سوی کارمند سابق خود نداشته باشد، مخصوصاً این‌که موعد برگزاری این جلسۀ استماعی پیش از پیش اعلان شده بود، و این‌که شرکت یک روز پیش از صحبت آن در کنگره، از باب احتیاط این انقطاع را صورت داده باشد یک امر ممکن است. چنانچه هوگن یک روز پیش از قطع شدن فیسبوک بر صفحۀ تلویزون سی بی إس امریکایی، در برنامۀ 60 دقیقه‌ای مشهور آن، ظاهر شده و تیرهای خشم خود را به سمت فیسبوک و رئیس آن قرار داده بود، و یک روز پس از قطع شدن در کنگره حملۀ آن علیه فیسبوک شدیدتر نیز بود. لیکن تمام این حساسیت به حدی نبود که شرکت را وادار به اشتباع عمدی نماید که خساراتی به حد این مبالغ هنگفت در پی داشده باشد!

4- اما در مورد این‌که در پشت این ماجرا ترامپ و گروه آن قرار دارد، آن هم به منظور انتقام از شرکت فیسبوک بدلیل حمایت آن از بایدن بر علیه ترامپ در انتخابات، گفته می‌شود که:

الف- در جریان ادارۀ ترامپ، برخی از شرکت‌های تکنالوژی بزرگ امریکایی از جانب ترامپ مورد حمله قرار گرفته و متهم به دروغ‌پردازی شدند، همان‌طور بسیاری از این شرکت‌ها از پیروزی دیموکرات‌ها در انتخابات 2020م استقبال نمودند. شرکت‌های تکنالوژی (وادی سیلیکان) بزرگترین تمویل کنندگان مبارزات انتخاباتی  رئیس جمهور دیموکرات امریکا بایدن بود، علیه رئیس جمهور سابق جمهوری‌خواه، ترامپ، که از طریق بخش انرژی، مخصوصاً شرکت‌های نفت در امریکا، حمایت مالی می‌شد؛ چیزی‌که اشاره به ابعاد سیاسی این اختلال بزرگ وارده بر شرکت فیسبوک دارد...

ب- در جریان ادارۀ ترامپ، زمانی‌که ترامپ جنگ تجاری را با چین به راه انداخت، در میان دولت و شرکت‌های تکنالوژی مشکلات بزرگی به وجود آمد. به طور مثال، بدلیل مالیات و تعرفه‌های گمروکی که ادارۀ ترامپ بر برخی از محصولات الکترونیکی مصرفی، وضع نموده بود، شرکت اپل متضرر گردید؛ محصولاتی‌که از چین وارد شده و از جای دیگری فراهم نمی‌گردید. رئیس شرکت اپل تیم کوک، برای مراقبت از خساراتی‌که ممکن، سیاست‌های تجاری ترامپ به شرکت‌اش وارد سازد، مجبور شد که با کاخ سفید ارتباط برقرار کرده و در یکی از تیم‌های کاری تحت نظارت ادارۀ ترامپ شرکت کند.

ج-  اما در مورد این‌که در گفته‌های کارمند سابق فیسبوک هوگن، آمده است که وی طرف‌دار حزب جمهوری‌خواه می‌باشد، می‌بایست برای درک بهتر واقعیت آن ملاحظات زیر را یادآور ‌شویم:

* پس از این‌که هوگن کارش را در شرکت فیسبوک ترک نمود، خشم و انتقاد‌ش را علیه مؤسس این شرکت زاکربیرگ متمرکز نمود، به این معنی که وی از یک ارتفاع بسیار دشواری بالا رفته است؛ چیزی‌که اشاره بر این دارد که کدام جهتی در پشت آن قرار دارد... هوگن پیش از این‎که شرکت را ترک نماید، در ماه می، برای افشاءسازی، برخی از اسناد داخلی این شرکت را به شکل خصوصی، به روزنامۀ وال استریت ژورنال فرستاد. در مقاله‌ای که در نیمۀ ماه سپتامر نشر نمود، روزنامۀ یومیه، با استناد با معلومات ارائه شده در این مقاله، افشاء ساخت که شرکت فیسبوک از سه سال به این سو، تحقیقاتی را در ارتباط به شبکۀ انستاگرام وابسته به خود، راه‌اندازی نموده است که هدف آن تشخیص مواردی می‌باشد که بالا نوجوانان تأثیرگزاری دارد.(منبع: دویچه وله آلمانی؛ 4/10/2021م) ناگفته نماند که طبق آن‌چه به تاریخ 28/10/2007م در الجزیره نشر گردید، این روزنامه، محافظه کار و طرف دار حزب جمهوری خواه می‌باشد. همان‌طور وول ستريت ژورنال یک روزنامه اقتصادی محض نیست، بلکه دارای موقف‌های سیاسی نیز می‌باشد، جهت‌گیرهای محافظه کارانه داشته، حامی اسرائیل و حزب جمهوری‌خواه می‌باشد، چیزی را که در صفحۀ بنام (دیدگاه) خویش، آشکار ساخت. این روزنامه از حزب جمهوری‌خواه طرف‌داری کرده و با محافظه کاران جدید نیز درارتباط است. (منبع: الجزیره؛ نشریۀ تاریخی 28/10/2007م) همان‌گونه که در ویکی پیدیا –بخش آلمانی نیز چنین آمده است "مجلۀ وال استریت ژورنال، جهت‌گیری محافظه کارانه داشته و تمایل به جمهوری خواهان دارد."

* دیگر از مواردی‌که بیانگر این است که این ماجرا احتمالاً به حزب جمهوری‌خواه ارتباط دارد، این است که هوگن مدیر برنامۀ شفافیت مدنی فیسبوک بوده است. برنامه‌ای که انحراف روی معلومات را مهار کرده و از سایر تهدیدات امنیتی انتخاباتی پیشگری می‌نماید. قرار معلوم، انتخابات 2020م امریکا بسیار سروصدا برانگیز بوده و تنش‌های شدید، سرکردۀ موقف‌های هردو حزب بوده است، ظاهراً این گونه معلوم می‌شود که حزب جمهوری‌خواه و گروه ترامپ با این کارمند فیسبوک در ارتباط بودند، چنانکه وی در جریان کارش در فیسبوک از جانب جمهوری خواهان مأمور افشاءسازی دشمنی‌های فیسبوک نسبت به جمهوری خواهان بوده است...

د-  این مقام –فرانسیس هوگن در 5/10/2021م در کنگره گفت: شرکت فیسبوک در تلاش کسب سود بیشتر می‌باشد؛ در حالی‌که به سلامت کارمندان و کاربران فیسبوک هیچ‌گونه توجهی نمی‌کند. هوگن در جریان جلسۀ استماعی کنگره اعلان داشت که اگر از فیسبوک توضیح خواسته شود، معلومات را ناپدید کرده و دست به اغفال‌گری می‌زند... این‌که می‌بایست مالک فیسبوک، خود شخص مارک زاکربیرگ، به تنهای مورد محاکمه قرار گیرد، چون او خود مسئول طراحی الگوریتم‌ها می‌باشد... این‌که 70% از کارمندان فیسبوک از عدم شفافیت فیسبوک آگاه اند و این‌که فیسبوک بدون دخالت کنگره، به برطرف نمودن، اختلال‌های وارده، در مورد چگونگی برخورد با اطفال، قادر نیست... (منبع: سایت ارم 6/10/2021م)

5- به طور خلاصه تمام موارد مذکور این احتمال را ترجیح می‌دهد که ترامپ و گروه آن کسانی اند که در پشت این اختلال و خرابکاری شرکت فیسبوک و زیرمجموعه‌های آن می‌باشند... همان‌طور در پشت فسادهای اخلاقی فیسبوک، مخصوصاً محتویات برنامه‌های مضر به اطفال، نوجوانان پسر و دختر، چیزی‌که فیسبوک و رئیس آن زاکربیرگ در تنگناه شدید قرار داده است... این موضوع تقریباً افکار عمومی را علیه فیسبوک و رئیس آن که طرف‌دار دیموکرات‌ها می‌باشد، بر انگیخته است، ماجرای‌که تازمانی‌که قضیه مربوط به آسیب رساندن فیسبوک به اطفال نوجوانان پسر و دختر باشد، ادامه خواهد داشت. همانطور این ماجرا بایدن را نیز به تنگناه قرار می‌دهد، اگر در برابر این قضیه سکوت کرده و  علیه فیسبوک و رئیس آن کدام اقدامی ننماید، اگرچه انتظار می‌رود که این اقدام بایدن عمیق نبوده بلکه به نوع اسلوبی برای راضی ساختن افکار عمومی اقدام خواهد شد.

6-  در خاتمه باید گفت؛ در واقع این‌ها عدوات و دشمنی آن‌ها در میان‌شان بسیار شدید است... و این‌که ارزش‌های سرمایه‌داران فاسد و ستمگر، بر منفعت شخصی استوار است، اگر به قیمت متضرر شدن دیگران هم تمام شود، حتی اگر آن‌ دیگران برادارن، مردم و ملت شان باشند، اگر مردمی و ملتی داشته باشند! الله سبحانه چه زیبا می‌فرماید:

﴿وَكَذَلِكَ نُوَلِّي بَعْضَ الظَّالِمِينَ بَعْضاً بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ﴾ [انعام: 129]

ترجمه:  واین‌گونه برخی از ستمکاران را به کیفر آن‌چه می‌کردند، بر برخی دیگر مسلط می‌کنیم.

﴿كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُمَاتِ لَيْسَ بِخَارِجٍ مِنْهَا كَذَلِكَ زُيِّنَ لِلْكَافِرِينَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ﴾[انعام: 122]

ترجمه: (این‌ها) بسان کسی اند که گرفتار تاریکی‌های می‌باشد که از آن بیرون آمدنی نیست، بدین سان برای کافران کار و کردار شان آراسته شده است.

واقعاً که بزرگترین مصیبت این است که کسانی‌بسان این‌ها بر جهان حکومت کنند، که بدون هیچ گونه تردید، جهان را در عوض اصلاح به فساد می‌کشانند، از این‌ها چیزی حاصل نمی‌شود جز تباهی...

صلاح جهان به دست قومی می‌باشد که الله سبحانه و تعالی را دوست داشته و الله سبحانه و تعالی آنان را دوست می‌دارد؛ کسانی‌که تحت چتر پرچم خلافت راشده قرار خواهد داشت... ارزش‌شان رضایت الله سبحانه وتعالی ورسولش صلی الله علیه و سلم می‌باشد و بس! کسانی‌که خیر و خوبی را برای برادران خود به همان اندازه می‌خواهند که برای خود می‌خواهند.

﴿أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ﴾ [مائده: 54]

ترجمه: (کسانی‌که) در برابر مؤمنان فروتن بوده و در برابر کافران سخت گیر و شدید می‌باشند، در راه الله (سبحانه و تعالی) جهاد می‌کنند و از سرزنش هیچ سرزنش‌گری نمی‌هراسند، این فضل الله است که بر هرکسی‌که به خواهد می‌بخشد و الله بخشندۀ داناست.

مترجم: علی مطمئن