عمران خان، نخست وزیر پاکستان بروز جمعه، ۴ جنوری سال روان میلادی با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه دیدار کرده‌است. در این دیدار اردوغان از تدویر نشست سه‌جانبه میان افغانستان، پاکستان و ترکیه در ماه‌های آینده خبر داد. در ضمن، قرار برخی گزارش‌ها، روابط و همکاری‌های‌ نظامی میان ترکیه و پاکستان طی سال‌های اخیر بهبود یافته‌است.

سفر عمران خان به ترکیه درست زمانی صورت می‌گیرد که گفتگوهای صلح با طالبان از سوی امریکا به رهبری زلمی خلیل‌زاد به‌پیش برده می‌شود. چنان‌که، بتاریخ ۱۷ دسامبر ۲۰۱۸م  در نشست ابو ظبی، زلمی خلیل‌زاد یکجا با دولت‌های امارات متحده عرب، قطر، عربستان سعودی و پاکستان با نماینده‌گان طالبان گفتگو کردند. قرار برخی گزارش‌ها، عاصم منیر، رئیس استخبارات پاکستان‌(آی اس آی) نیز درین نشست حضور داشت. در واقع حکومت پاکستان زمینۀ حضور نماینده‌گان نظامی طالبان را نیز درین نشست هم‌آهنگی کرده‌ بود.

 نشست صلح با طالبان به سرحدی مخفیانه به‌پیش برده می‌شود که حتی تا هنوز یک قطعه تصویری ویا نوار ویدیوئی از ملاقات طرفین به رسانه‌ها درز نکرده‌است. در نشست ابوظبی، نماینده‌گان حکومت افغانستان نیز به امید اینکه پس از ختم نشست فرصتِ ملاقات با طالبان را دریافت کنند، برای ساعت‌ها در سالونِ انتظار چشم به‌راه ملاقات با آنان بودند، ولی طالبان هرنوع ملاقات با دولت افغانستان را رد کرد.

با بررسی و تحلیل اوضاع جاری، چنین به‌نظر می‌رسد که امریکا تا اکنون پیشرفت قابل ملاحظه‌ای را در پروسۀ صلح با طالبان احساس نکرده است. ازین‌رو، پاکستان را منحیث مهرۀ کلیدی که نقش اساسی را در پروسۀ صلح ایفاء کند وارد میدان ساخته‌است تا گفتگوهای صلح را به هر قیمتی که شود به نتیجۀ قناعت‌بخشی که امریکا آن را می‌خواهد، برساند. به همین ملحوظ، پس از نشست ابوظبی، 9 میلیارد دالر را به نحوی رشوت سیاسی به پاکستان وعده داده شده که 6 میلیارد آن را عربستان و 3 میلیارد دیگر را امارات به پاکستان پرداخت خواهند کرد.

دولت افغانستان این مسئله را بخوبی درک کرده‌است که درین روند به یک پرزۀ ناکارآمد مبدل شده‌است؛ همان بود که، دفتر شورای امنیت ملی افغانستان پس از سفر ابو ظبی طی اعلامیه‌ی بیان داشت که هیچ کسی(هیچ کشوری) حق ندارد در مورد صلح افغانستان تصمیم بگیرد بجز حکومت افغانستان. این کاملاً هویداست که آجندای اجرائی و پلان عملی صلح با طالبان توسط پاکستان در تبانی مستقیم با امریکا طرح ریزی گردیده و به‌پیش برده می‌شود.

ازین‌که امریکا بطور عجولانه می‌خواهد موضوع صلح با طالبان را یک‌طرفه بسازد، به انجام معامله با پاکستان رو آورد زیرا پاکستان ظرفیت انجام این ماموریت را دارد؛ همانطوری‌که، در سال ۲۰۰۱م، حکومت پاکستان هم گروه طالبان را با امریکائیان معامله کرد و نیز برای اشغال افغانستان زمینۀ عبور نیروهای ناتو و امریکائی را از خاک پاکستان از طریق بندر کراچی فراهم ساخت. سفر عمران خان به ترکیه نیز یک بخشی این آجندا می‌باشد و احتمال می‌رود که مقامات بلند رتبۀ پاکستانی در آینده‌ها بمنظور جلب همکاری‌های سیاسی و تخنیکی به کشورهای منطقه رفت‌و‌آمدهای بیشتری نمایند.

از طرفی دیگر، سفر دیپلوماتیک مقامات بلند رتبۀ پاکستان به کشورهای منطقه جهت اطمینان‌دهی به آنان از توافق انجام شده پیرامون پروسۀ صلح میان امریکا و پاکستان نیز می‌باشد و برای آنان اذعان می‌گردد که توافق ایجاد شده به هیچ صورت منافع ملی کشورهای منطقه را صدمه نمی‌زند.

در واقع، روند فعلی که تحت عنوان «صلح با طالبان» به‌پیش می‌رود یک پروسۀ کاملاً امریکائی بوده که نقش مرکزی آنرا امریکا در تبانی قاطع کشورهای منطقه از قبیل پاکستان، عربستان سعودی، ازبکستان، امارات متحده عرب، قطر و ترکیه به عهده دارد. بناء در شرایط فعلی به نظر نمی‌رسد که امریکا قصد این‌را داشته باشد تا حکومت ترکیه را به شکل فعال وارد پروسه صلح کند، اما ممکن از آن بعنوان طرف‌دار و حامی پروسۀ صلح در افغانستان استفادۀ سیاسی و تخنیکی نماید. چون ترکیه مثل پاکستان، ایران و روسیه نفوذ آنچنانی بالای بخشی از گروه طالبان ندارد.

از طرف دیگر، نباید فراموش گردد که ترکیه در تطبیق برنامه‌های استعماری‌(امریکا) در شرق میانه و آسیای مرکزی بطور جدی دخیل می‌باشد؛ بناء، امریکا معامله‌گران و مکاران سیاسی دیگری دارد تا برنامه‌های استعماری و روندهای غربی را نسبت به ترکیه به‌ وجه‌ احسن به‌پیش ببرند. البته، امریکا از ترکیه در قضیۀ سوریه استفادۀ ابزاری کرد، ولی این فرصت در افغانستان مساعد نیست. چون تنیدگی سیاسی میان افغانستان و ترکیه به سرحدی وجود ندارد که در پروسه صلح نقش برازنده داشته باشد.

مسلم بغلانی