خبر:

«کواسی کوارتنگ، وزیر خزانه‌داری بریتانیا، که روز پنج‌شنبه مستقیماً از امریکا به داونینگ اِستریت در لندن احضار شد، صبح روز بعد –جمعه– در همان‌جا از مسؤلیت‌هایش سبک‌دوش گردید. این اقدام سه هفته بعد از آن اتفاق می‌افتد که کوارتنگ بودجۀ کوچک بحث‌برانگیزی را که شامل کاهش مالیات بود، اعلان کرد و بازارهای مالی را به بحران مواجه کرد. خلاصه این‌که پوند پس از چندین دهه به پائین‌ترین نرخ‌اش در مقابل دالر سقوط کرد.» CNN در ادامۀ گزارش خود می‌نویسد: «برکناری کوارتنگ به این معنیٰ نیست که لیز تراس دیگر مشکلی ندارد. سیاست‌های کاهش مالیات بازار آزاد که کوارتنگ اعلان کرد، دقیقاً تکت نامزدی لیز تراس برای نخست وزیری نیز بود.»

تبصره:

۳۹ روز از گزینش لیز تراس به سِمت نخست‌وزیری بریتانیا بعد از برکناری بورس جانسن، نخست وزیر پیشین می‌گذرد. اکنون نخست‌وزیر جدید به‌خاطر بودجۀ کوچکی‌که در نخستین روزهای کاری‌اش معرفی کرد، به بحران اقتصادی مواجه می‌باشد. لیز تراس در یک بیانیۀ کوتاه بعد از اخراج وزیر دارایی چنین گفت: «بخش‌های از این بودجۀ کوچک بسیار سریع پیش رفت، با آن‌هم وی گفت که مصمم است وعده‌اش –داشتن بریتانیای مترقی‌تر و مرفع‌تر– را محقق می‌سازد تا با طوفانی‌که مواجه هستیم، بیرون شویم.»

قرار بود کاهش مالیات این بودجۀ کوچک با افزایش قرضه‌ها تمویل شود که باعث افزایش نرخ سود خواهد شد. سپس شرط‌بندی صندوق‌های تأمینی علیه پوند و کسب سود بیشتر را به‌همراه خواهد داشت؛ درحالی‌که ارزش پوند انگلیسی به‌طور بی‌پیشنه‌ای پائین آمد و بانک انگلستان مجبور شد برای آوردن توازن در بازار اوراق قرضه مداخله کند. این حادثه واضح کرد که این قرضه‌ها تا چه حد می‌تواند برای دولت پُرهزینه باشد. تراس از همان زمان بعضی کاهش‌های مالیاتی را لغو کرد و سیاست‌اش بعد از کناره‌گیری کوارتنگ ۱۸۰ درجه تغییر یافت. وی پس از عقب‌نشینی از هدف بودجۀ کوچک، که همانا لغو افزایش مالیات بود، گفت: «لازم است برای اطمینان مجدد از بازارها، اقدام کنیم.»

از وی راجع به این‌که چرا باید به حیث نخست‌وزیر ایفای وظیفه کند، انتقاد شد؛ درحالی‌که بودجۀ کوچک به همان اندازۀ که طرح کوارتنگ بود، طرح خودش نیز بود؛ با در نظرداشت این‌که بخش بزرگی از وعده‌های انتخاباتی‌اش را شکل می‌داد تا مالیات را کاهش دهد و رشد و توسعه را به ارمغان آورد. پاسخ‌های او نتوانست اعتماد را به رهبری‌اش برگرداند. اعلام تغییرات بزرگ مالی بدون توضیحات خاص، واضحاً نشانۀ بی‌کفایتی است، آن‌هم بدون این‌که چگونگی جبران این کاهش‌ها را بتوان توضیح داد. به تعقیب آن، چرخش ۱۸۰ درجه‌ای از روی اجبار که چنین بحرانی را در پی داشت، همه و همۀ این‌ها باعث شده‌است تا او و حزب‌اش در تنگنا قرار گیرند؛ اگر چه سوالاتی دیگری هم برای پرسیدن وجود دارد.

اولاً انگلستان را چه شده‌است؟ چرا نمی‌تواند سیاست‌مدارانی را برگزیند که آن کشور را در سطح داخل با زیرکی و در سطح بین‌الملل به‌صورت مستقلانه رهبری کند؟ از سوی دیگر محاسبات این بودجه به هر اندازه هم که از لحاظ سیاسی و اقتصاد بزرگ غلط باشد؛ بی‌ثباتی ظالمانۀ اقتصاد سودی غرب همواره قشر فقیر را با هزینۀ گزاف مجازات خواهد کرد. این بودجه در ذات خود قشر سرمایه‌دار را نسبت به قشر فقیر ترجیح داده‌است و صندوق‌های پوشش ریسک که بی‌ثباتی را رونق بیشتر می‌دهد، قشر سرمایه‌دار را طی چند ساعت به قیمت فقرا سود فراوان می‌رساند. تراس وعده داد که در تلاش برای رسیدن به توسعه و ترقی است؛ اما با استفاده از روش‌های جدید. اگر وی با جرمی هانت، وزیر دارایی جدید‌ش موفق شود، این حرکت وحشت‌ناک جهت پول‌دارتر کردن پول‌دارها ادامه خواهد یافت، حال‌آن‌که در بهترین حالت اکثریت در ماه‌های آینده چشم انتظار زمستان سرد و قیمت‌های بالا خواهند بود و در بدترین حالت بحران اقتصادی عمیق‌تر خواهد شد و سیاست ناتو برای خشک کردن خون دشمن دیرینه‌اش روسیه در جنگ اوکراین به جهت خطرناک‌تری در حرکت خواهد بود؛ حتیٰ انتظار فاجعۀ هسته‌ای هم می‌رود.

نویسنده: داکتر عبدالله روبین

برای دفتر مطبوعاتی مرکزی حزب‌التحریر

مترجم: دانیال نور