رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند:

:‏ ‏"‏ثلاثة لا يكلمهم الله يوم القيامة ولا ينظر إليهم ولا يزكيهم ولهم عذاب أليم‏:‏ رجل على فضل ماء بالفلاة يمنعه من ابن السبيل، ورجل بايع رجلاً سلعة بعد العصر فحلف بالله لأخذها بكذا وكذا، فصدقه وهو على غير ذلك، ورجل بايع إماماً لا يبايعه إلا لدنيا، فإن أعطاه منها وفى وإن لم يعطه منها لم يفِ‏"‏ ‏‏متفق عليه‏‏‏.

ترجمه: سه گروه از مردم‌اند که الله سبحانه و تعالی در روز قیامت با آنان سخن نمی‌گوید، ایشان را پاک نمی‌سازد و عذاب دردناکی برای شان خواهد داد: مردی که در صحراء آب زیادی دارد و مسافر را از (استفاده از آن) مانع می‌شود، مردی که پس از نماز عصر کالای را به شخصی می‌فروشد و به الله سبحانه و تعالی سوگند یاد می‌کند که به بهای این مال چنین و چنان مبلغی داده است و آن شخص سخنش را راست می‎پندارد و آن مال را به وی می‌دهد در حالی که او به بهای آن مبلغ مذکور را نداده است و مردی که با امامی بیعت می‌کند و جز به خاطر مال دنیا با او بیعت نمی‌کند که آگر آنچه خواست به وی داد، به بیعت خود وفا می‌کند ور نه بدان وفا نمی‌نماید.

رسول الله صلی الله علیه و سلم در این حدیث شریف به ما از اشخاصی خبر می‌دهند که الله سبحانه و تعالی به خاطر بزرگی گناهی که در آن واقع شدند در روز قیامت با آنان سخن نمی‌گوید و به آنان نظر رحمت نمی‌کند، آنان سه گروه اند:

اول: شخصی که الله سبحانه و تعالی در دسترس او خیری قرار داده تا به مردم نفع برساند و مردم زیادی از وی مستفید شوند، اما هرگاه کسی نزد وی بیاید و تقاضای خیری از او داشته باشد در حالی که او می‌داند که این شخص نیازمند است، اما به خاطر محبتی که به مالش دارد از وی منع می‌کند، به کسانی مانند این فرد، الله سبحانه و تعالی نظر رحمت و لطف در روز قیامت نمی‌کند و برای شان عذابی دردناک است، مثال این شخص مانند کسی است که به خیرات زمین همچون آب و مانند آن دست یافته است، سپس وی مردم را از آن منع می‌کند. خیرش را منحصر به کسانی می‌سازد که دوست دارد و به آنان تمایل دارد. در حالی که مردم دیگر نیز مستحق اند آن هم از جانب الله سبحانه و تعالی، مالک آسمانها و زمین و آنچه در آن است.

دوم: همان تاجری است که به دروغ سوگند یاد می‌کند با مردم غش و فریب می‌نماید تا فایده و نفعی به دست آورد، امثال این تاجران کسانی‌اند که به نام الله سبحانه و تعالی در خرید و فروش خود سوگند دروغ می‌گویند تا منفعت بی ارزشی بدست آورند، غضب الله سبحانه و تعالی بر چنین مردمی لازم می‌آید زیرا آنان کسانی‌اند که زندگی دنیا را در بدل آخرت خریدند.

سوم: منافقی است که برای دنیای بی‌ارزش نزد الله سبحانه و تعالی تلاش می‌کند، او از کسی پیروی می‌کند که منفعت او را تأمین نماید و نعمات ابدی باقی را ترک می‌کند، این چنین شخصی اخلاص و ولاء او فقط برای منفعت اوست، هرجا که منفعت او باشد همانجا ولاء اوست. امثال این منافقین آنانی اند که جهت رسیدن به بهرۀ از دنیا هجرت کردند و به آن رسیدند اما از اجر و پاداش آخرت محروم ماندند، غیر از بندگان صالح و مصلحی که به امانات و عهد و پیمان شان پایبند اند، در این عصر کسانی را می‌بینی که یک روز به همراه تو و روز دیگر بر علیه تو قرار دارند، این تغییر موضع بدین خاطر نیست که آنان به جستجوی حق و پیروی از آن هستند بلکه به خاطر اختلاف موجودیت یا عدم موجودیت منفعت شان نزد توست، وجود یا عدم موجودیت این چنین مردمی پیرامون تو، ارتباط به مصالح و منافع دنیوی شان دارد، به چنین مردمی نه تکیه می‌شود و نه اعتماد، اعمال صالحی شان در آخرت مورد قبول قرار نمی‌گیرد و سبب حسرت و پشیمانی‌شان خواهد گشت در حالی که گمان می‌کردند آنان اعمال نیک انجام می‌دهند.

از الله سبحانه و تعالی خواهانیم که ما از جمله کسانی باشیم که بخشندۀ خیراند نه مانع آن، از او سبحانه و تعالی می‌طلبیم که ما را از جمله کسانی قرار دهد که در قول و عمل با الله سبحانه و تعالی و رسول وی صلی الله علیه وسلم و مسلمین صادق باشیم، از جملۀ آنانی که به میثاق شان پایبند و برای ولی‌امر بر حق شان وفادار اند، همگام او، ناصح برای وی، آمر به معروف و نهی‌کننده از منکر می‌باشند.

ای بار الها اجابت فرما.

نویسنده: د. ماهر صالح (رحمه الله)

مترجم: احمد صادق امین