(ترجمه)

از حضرت ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود:

«ذَرُونِي مَا تَرَكْتُكُمْ، فَإِنَّمَا هَلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ بِسُؤَالِهِمْ وَاخْتِلَافِهِمْ عَلَى أَنْبِيَائِهِمْ، فَإِذَا أَمَرْتُكُمْ بِشَيْءٍ فَخُذُوا مِنْهُ مَا اسْتَطَعْتُمْ، وَإِذَا نَهَيْتُكُمْ عَنْ شَيْءٍ فَانْتَهُوا»

(سنن ابن ماجه، باب اتباع سنة رسول الله صلی الله علیه وسلم)

ترجمه: مرا بگذارید مادامی‌که من شما را گذاشته ام(سؤال بی‌مورد نپرسید)، زیرا کسانی‌که قبل از شما بودند، به علت زیاد سؤال کردن و اختلاف پیامبران‌شان هلاک شدند؛ پس از چیزی‌که شما را منع کردم دوری نمائید و هرگاه به کاری امر تان کردم به اندازۀ توان خود به آن پابندی نمائید.

مفهوم حدیث

حدیث فوق از انجام کاری(پرسش در مورد دین) خبر می‌دهد که وقت نزول وحی بارها تکرار می‏شد، این پرسش‏ها یا از علاقه‌مندی شدید به دین می‌بود و یا از روی چال و نیرنگ؛ بدین اساس در زمان رسول الله صلی الله علیه وسلم مردم بنابر علاقه‌مندیی‌که نسبت به دین داشتند، در موارد مختلف پرسش‌های زیادی می‌کردند،تا این‌که در نداستن حکم شرعی در حرام واقع نگردند؛ بعضی از آن‌ها از جهت تخفیف در مسئله سؤال می‌نمودند؛ رسول الله صلی الله علیه وسلم پاسخ را چنان واضح بیان می‌نمود که در آن پوشیدگی‌ای باقی نمی‌گذاشت و از اصرار و سوء قصد در مسئله جلوگیری می‌نمود؛ پس الله سبحانه وتعالی ایشان را به آن چه مخصوص و نافع برای‌شان باشد خبر می‌دهد و هیچ چیزی را بدون حکم باقی نمی‌گذارد؛ رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌فرمود: امتان قبل از شما از اشیایی‌که بالای‌شان حرام و یا فرض نگردیده بودند، در وقت نزول همان موضوع سؤال می‌نمودند و سؤال نمودند و آن بالای‌شان حرام و یا فرض گردید و این حالت بالای آن‌ها مشکل تمام گردیده و از سؤال خویش پشیمان گردیدند.

بنابر این، رسول الله صلی الله علیه وسلم مردم را به پابندی به اوامر و اجتناب از نواهی الله متعال خبر داده است که در صورت عمل به آن رضایت الله سبحانه وتعالی را حاصل می‌کنند.

هم‌چنان در این حدیث توجه، تدبر و علاقه‌مندی شدید بر بندگان صورت گرفته است که آن اجتناب از منهیات است و آن امری‌ست آسان و بدون مشقت؛ اما در پابندی به اوامر نوعی مشقت وجود دارد و آن سعی و تلاشی است که به دیگران نیز سرایت می‌نماید؛ زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم ما را به این خبر می‌دهد که آنچه بر ما حرام کرده می‌شود، در نزدیک شدن به آن عذری وجود ندارد و همۀ مردم به دوری از آن توانایی دارند؛ مگر آن چیزهایی‌که خود شریعت آن را استثناء قرار داده است؛ اما به آن مواردی‌که ما امر شده‌ایم، همه‌اش در حال استطاعت و قدرت امری‌ست که به آن باید پابندی صورت گیرد و این امر بعید خواهد بود که از شخص دارای توانایی و قدرت انجام امری خواسته شود و او نفس خود را غیرقادر و توانا بداند. هر شخص قدرت خود را می‌داند و الله سبحانه وتعالی آنچه ما در خفاء و آشکار انجام می‌دهیم می‌داند.

بنابر این، برای کسانی‌که امروز به حرام واقع شده اند، عذری وجود ندارد که بگویند ما قدرت اجتناب از حرام را نداریم، زیرا برای اجتناب از حرام به توانائی و قدرت ضرورت نیست و کسی‌که چنین بهانه‌جوئی می‌کند، او خودش و پیروانش را در حرام قرار داده است. از الله سبحانه وتعالی مسئلت داریم که ما را در اجتناب از آنچه منع نموده و پابندی به اوامرش کمک نماید.