«عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضی الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ «مَا أَمَرْتُكُمْ بِهِ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَيْتُكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا»

(حاشية السندي، في شرح سنن ابن ماجة)

ترجمه: از ابو هریره رضی الله عنه است که رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فرمود: آن‌چه به شما امر نمودم، آن را بگيريد و از آن‌چه شما را باز داشتم، باز ايستيد.

توضیح حدیث:

حدیث فوق تفسیر این فرمودۀ الله سبحانه وتعالی می‌باشد:

﴿وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُو﴾

[حشر: 7]

علامه سیوطی گفته است: لفظ "ما" در هردو مقام(آیت و حدیث) حرف شرط می‌باشد، یعنی عمل به وجوب و ندب را شامل می‌شود، و هم‌چنان لفظ نهی نیز ممنوع تحریمی و تنزیهی را شامل می‌شود؛ گرچه بعضی این امر و نهی را به وجوب و تحریم حمل نموده‌اند.

سپاس الله سبحانه وتعالی را که ما را از جملۀ تطبیق کننده‌گان احکامش در روی زمین قرار داده است. لذا در میان امت کسانی هستند که منطوق آیت و حدیث مورد بحث را خوب درک کرده و موارد تأکید بر حقیقت شرع را خوب می‌دانند، و آن این‌که واجب است اسلام کاملاً تطبیق شود. چنان‌چه اگر تمام اسلام تطبیق شود، به استثنای یک حکم، مانند این است که کسی ارادۀ تطبیق احکام شرعی را داشته باشد، باز بگوید من تمام احکام اسلام را از هم‌خوابی زوجین الی سیاست خارجی و روابط دولت‌ها مراعات می‌کنم، به‌جز از حکم سرقت و قطع دست سارق؛ چنین شخص در حرام واقع شده است، و گویا که هیچ اسلام را تطبیق نکرده باشد، و این منطوق حدیثی است که پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌فرماید:

«مَا أَمَرْتُكُمْ بِهِ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَيْتُكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا»

بدین اساس، لفظ "ما" از جمله الفاظ عموم بوده و تمام احکام شرع را به‌طور مطلق شامل می‌شود؛ زیرا در این‌جا امر از برای وجوب است.

والسلام علی من اتبع الهی