(ترجمه)

پرسش:

رهبر نیروهای واگنر روسیه به تاریخ 24 جون 2023م اعلان نمود که علیه نیروهای روسیه شورش نموده و در حالی‌که به شدت از وزیر دفاع و نیز رئیس ارکان انتقاد می‌نمود، از آنان خواست با او مذاکره کنند و هم‌زمان نیروهای وی به جانب مسکو حرکت کردند. پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در خصوص این موضوع مختصراً اظهار نظر نمود و این کار را خیانت و خنجری از پشت خواند. شورش در همان روز با پادرمیانی رئیس‌جمهور بلاروس و موافقت با رفتن رهبر نیروهای واگنر به بلاروس متوقف گردید. این شورش و توقف سریع آن برای غرب غافل‌گیرانه بود.

پرسش اینست که این شورش چرا صورت گرفت؟ پیامدهای آن بالای روسیه چیست؟ و این‌که آیا امریکا یا غرب در این کار دست داشته اند یا خیر؟ از طولانی شدن پرسش معذرت می‌خواهم و جزاک الله خیراً!

پاسخ:

برای روشن شدن پاسخ، موارد زیر را به بررسی می‌گیریم:

1. گروه واگنر یک شرکت امنیتی روسی شبه‌حکومتی است که در سال 2014م تأسیس گردید و توسط ملیاردر مشهور، یوگنی بریگوژین رهبری می‌شود. بریگوژین به آشپز پوتین رئیس جمهور روسیه مشهور است و بسیار به او نزدیک بود؛ زیرا از خودش رستورانتی داشت و در آن برای رئیس‌جمهور غذا تهیه می‌نمود. شرکت واگنر با وزارت دفاع روسیه معاهداتی دارد که بر اساس آن به افراد این شرکت در پایگاه‌های نظامی روسیه تمرینات داده می‌شود و سلاح‌های مختلف نیز در اختیار آن قررار داده می‌شود. این شرکت مأموریت‌های نظامی و امنیتی کثیف و فعالیت‌های اقتصادی مختلفی را برای دولت روسیه انجام می‌دهد. شرکت واگنر به شرکت بدنام "بلک واتر" شباهت دارد که در سال‌های نخست اشغال عراق توسط امریکا در کنار نیروهای امریکا نقش کثیفی را بازی نمود. بناءً شرکت مذکور تحت پیگرد و محاسبۀ قانونی نیست و دست به کشتار، ترور و شکنجه می‌زند؛ بدون این‌که تعقیب قانونی شود؛ زیرا مأموریت‌ها و فعالیت‌اش در اصل در بیرون از خاک روسیه می‌باشد و نه داخل آن؛ اما روسیه در جنگ‌ اوکراین از آن کمک گرفت. پوتین در جریان گردهمایی تلویزیونی که به تاریخ 27 جون 2023م با مسئولین اجرای قانون داشت گفت: «دولت تنها از ماه می 2022م تا می 2023م، 68262 ملیارد ربل (در حدود یک ملیارد دالر) به عنوان معاش/حقوق و پاداش‌های تشویقی به جنگویان گروه واگنر داده.» بنابر این، رهبر این گروه احساس قدرت نموده و گمان کرده که هرکاری را که بخواهد می‌تواند انجام دهد؛ زیرا پول، سلاح و ده‌ها هزار نیررو در اختیار دارد و در عین حال از جایگاه مردمی نیز در روسیه برخوردار می‌باشد و این قدرت به او امکان می‌دهد نظام را به چالش کشیده و آن را تهدید نماید.

به نظر می‌رسد وی به خودش مغرور شده و تصور نموده که می‌تواند به پست‌های بالاتر دست یابد؛ مخصوصاً با توجه به این‌که نیروهای واگنر در حال حاضر در چندین دولت حضور دارند، به شمول سوریه، لیبیا، مالی و افریقای میانه.

2. واگنر پس از دخیل شدن در جنگ روسیه در اوکراین مشهور شد؛ به خصوص در جنگ منطقۀ باخموت که چندین ماه به درازا کشید و سرانجام توسط نیروهای واگنر حل و فصل گردید. پس از آن نام رهبر این گروه، "یوگنی بریگوژین" بر سر زبان رسانه‌ها افتاد، مخصوصاً زمانی‌که وی از وزیر دفاع و رئیس ارکان روسیه انتقاد نمود که امکانات لازم را در جنگ اوکراین مخصوصاً جنگ باخموت در اختیار نیروهایش قرار نداده اند. او تا حد زیادی به وزیر دفاع و رئیس ارکان تاخت و حتی آن‌ها را متهم به خیانت نمود و خواستار برکناری آن‌ها از پست‌های شان شد. او اردوی روسیه را نیز متهم نمود که باعث کشته شدن ده‌ها هزار روس در اوکراین شده اند و مناطق زیادی را به دشمن تسلیم کرده اند. یوگنی بریگوژین در نشر اظهارات و اتهامات خود از تلگرام استفاده می‌نمود. او در عین حال از جنگی که روسیه در اوکراین به راه انداخته انتقاد می‌نمود. چنان‌چه یک روز پیش از شورش‌اش، یعنی 23 جون 2023م در اظهاراتی در تلگرام گفت: «هدف وزیر دفاع روسیه این بوده که به رتبۀ مارشالی دست‌یابد و لقب قهرمان روسیه را کسب کند و به همین دلیل به جنگ اوکراین تشویق نمود.» او هم‌چنین گفت: «این ادعا درست نیست که اوکراین پیش از جنگ برای حمله به روسیه برنامه‌ریزی نموده است. وزیر دفاع، پوتین و مردم روسیه را با این ادعا که اوکراین با ناتو پیوسته تا بالای روسیه حمله کند، فریب داده است.» او علاوه نمود: «نیروهای روسیه پس از حملات دفاعی که اوکراین در شرق و جنوب اوکراین به راه انداخت، شروع به عقب‌نشینی کرده اند.»

3. رهبر گروه واگنر صبح روی شنبه، 24 جون2023م اعلان نمود که وارد مقر عام رهبری اردو در شهر روستوف روسیه، که مرکز اساسی هجوم روسیه به اوکراین به شمار می‌رود، شده و چند پایگاه‌های نظامی به شمول میدان‌هوایی/فرودگاه را به تسلط خود در آورده است. سپس در تلگرام‌اش گفت: «در حال حاضر ما در مقر عام قرار داریم و ساعت هم اکنون 7:30 (4:30 به وقت گرینویچ) است.» وی گفت: «پایگاه‌های نظامی روستوف به شمول میدان‌هوایی در اخیار ماست.» وی هم‌چنین گفت: «مناطق زیادی از خاک اوکراین که اشغال شده بود، دوباره از دست داده شد و شمار زیادی از سربازان کشته شده اند.» وی اتهامات‌اش به اردوی روسیه را مجدداً تکرار نمود و گفت که آن‌ها حقایق مربوط به جبهات جنگ را نمی‌گویند. او گفت: «اردو روزانه تا هزار نفر را از دست می‌دهد»؛ به شمول کسانی‌که کشته می‌شوند، مجروح می‌گردند و یا مفقود می‌شوند، به علاوۀ کسانی‌که از جنگیدن، انکار می‌کنند. وی هم‌چنین گفت: «والری گراسیموف رئیس ارکان، وقتی از نزدیک شدن ما به ساختمان با خبر شد، از این‌جا فرار نمود.» وی گفت: «آن‌ها می‌خواستند نیروهای واگنر را متفرق کنند. او اعلان نمود که نیروهایش وارد شهر مرزی روستوف شده اند و از آنجا به جانب شهر ورونژ و سپس شهر لیپتسک که حدوداً 510 کیلومتر از مسکو پایتخت روسیه فاصله دارد حرکت کرده اند و به نقطۀ رسیده اند که 200 کیلومتر با پایتخت فاصله دارد.»

با وجود این همه ادعا و اتهام، بازهم سعی نمود پوتین را با صراحت متهم نکند و وی را به عنوان پلی برای برگشت خود حفظ نماید، چنان‌چه به تاریخ 26 جون 2023م در صفحه تلگرام‌اش گفت: «او رئیس‌جمهور پوتین را هدف قرار نداده و هدف‌اش از حرکت به سوی مسکو این نیست که نظام را سقوط دهد. گروه ما سعی دارد از متلاشی نمودن واگنر و مدغم کردن آن به وزارت دفاع جلوگیری نماید و به نیروهای خود دستور داده ایم که از خون‌ریزی جلوگیری نمایند.»

4. اما تلاش او برای متهم نکردن پوتین ناکام ماند؛ چنان‌چه رئیس‌جمهور روسیه چند ساعت از شورش نگذشته بود که هشدار داد آن را خاموش خواهد نمود. وی به تاریخ 24 جون 2023م از طریق تلویزیون گفت: «شورش مسلحانۀ گروه ویژۀ نظامی واگنر یک خیانت است و هرکسی علیه اردوی روسیه سلاح حمل کند، مجازات خواهد شد. دستگاه‌های امنیتی دستور دارند وضعیت مبارزه با تروریزم اعلان کنند. جنگی که اینک روسیه در گیر آن است، از ما می‌طلبد در برابر نقشه‌های خارجی‌ها وحدت داشته باشیم. در جریان شب گذشته با تمام رهبران نظامی در تمام ستوح تماس داشتم و واکنش ما در برابر این تهدید بسیار قاطع و خشن خواهد بود. آن‌چه اتفاق افتاد یک خیانت و خنجری از پشت بود. کسانی هستند که از طریق این شورش به ماجراجویی جنایی کشانیده شده اند؛ در حالی‌که روسیه درگیر جنگ با نازی‌هاست. هرگونه ناآرامی داخلی تهدید کشنده‌ای است برای دولت و این به مثابۀ مشتی به صورت مردم روسیه می‌باشد. پوتین رهبر واگنر را متهم نمود که "اهداف شخصی" دارد.» پاسخ رئیس واگنر به اظهارات پوتین چنین بود: «پوتین در خائن خواندن ما به شدت اشتباه می‌کرد.» وی در ادامه در مورد اظهارات پوتین گفت: «پوتین راه اشتباه را برگزید و روسیه به زودی رئیس‌جمهور جدیدی خواهد داشت.» (منبع: تلگرام 24 جون 2023م)

5. این‌جا بود که اوضاع به شدت وخیم شد، مخصوصاً با توجه به این‌که شرایط جنگی در اوکراین برای روسیه فوق‌العاده دشوار است؛ طوری‌که این جنگ دارد روسیه را استهلاک می‌کند و نیروی مادی و انسانی آن را بدون هیچ‌گونه پیش‌رفت قابل توجهی هدر می‌دهد؛ حتی می‌توان گفت که هیچ‌گونه پیشروی ندارد، بلکه تنها در وضعیت دفاع از موقعیت خود و حتی در برخی مناطق در حالت عقب‌نشینی قرار دارد. بناءً این شورش برای روسیه و مخصوصاً برای پوتین که در تنگنای این جنگ قرار گرفته بسیار کشنده می‌باشد؛ جنگی که سرنوشت پوتین و سرنوشت روسیه را رقم خواهد زد.

در این وضعیت حساس بود که رئیس‌جمهور روسیه از همتای بلاروسی‌اش خواست پادرمیانی نموده و جلو این شورش را بگیرد و مشکل را به گونۀ مسالمت‌آمیز حل و فصل کند. بنابر این، در بیانیۀ ریاست جمهوری بلاروس گفته شد: «لوکاشینکو رئیس‌جمهور بلاروس نتایج مذاکره با رهبری گروه واگنر را مفصلاً با رئیس‌جمهور روسیه در میان گذاشت و پوتین از وی به خاطر تلاش‌هایی که انجام داده قدردانی نمود.» پیشنهاد حل این بحران به شمول دادن ضمانت‌های امنیتی برای رئیس گروه واگنر مطرح گردید. گفتگوها در هماهنگی با پوتین صورت می‌گرفت. دمتری بیسکوف، سخنگوی قصر کرملین در اظهاراتی از مهم‌ترین نکاتی که پوتین و لوکاشینکو بر سر آن به توافق رسیدند، پرده برداشت که عبارت است از: «برخی از جنگجویان گروه واگنر که از همان ابتدا مخالف شورش پریگوژین بودند، فرصت خواهند داشت به صفوف نیروهای مسلح روسیه بپیوندند و با وزارت دفاع قرارداد ببندند. آنان تحت هیچ نوع پیگرد قانونی قرار نخواهند گرفت. نیروهای واگنر باید به پایگاه‌های خود برگردند. کسی‌که تمایل ندارد به پایگاه‌ها برگردد، می‌تواند با وزارت دفاع روسیه موافقت‌نامه امضا کند. دوسیۀ قضیۀ جنایی پریگوژین بسته می‌شود و عازم بلاروس می‌شود.» (منبع: روسیۀ امروز 25 جون 2023م)

به این ترتیب، پوتین توانست مسألۀ شورش را مهار کند و در عین حال، از خسارت‌ها و صدمه‌های فراوانی برای خود و روسیه جلوگیری نماید.

6. به نظر می‌رسد رهبر واگنر بدون برنامه‌ریزی منظم قبلی و به صورت ناگهانی اقدام به این شورش نموده و با خود گفته اگر موفق شدم که به مسکو برسم و حمایت شوم و دولت نتواند من را از بین ببرد، در این صورت پوتین را کنار زده و جای او را خواهم گرفت. به نظر می‌رسد او شجاعت کافی برای دنبال کردن این نقشه را نداشته و از ناکام شدن ترسیده و نیز هشدارهای پوتین از طریق بلاروس به او رسیده به علاوۀ وسوسه‌های پوتین مبنی بر عفو کردن و اجازه دادن به او که وارد بلاروس شود. انگار وی در امان ماندن را بر خطرها ترجیح داد، چنان‌چه رهبر واگنر پس از توافق یادشده که به تاریخ 25 جون 2023م اعلان گردید، در صفحۀ تلگرام گفت: «نیروهایش برای جلوگیری از خون‌ریزی به پایگاه‌های خود بر می‌گردند. بسیار خورسند استیم که تا کنون از خون‌ریزی جلوگیری کرده‌ایم. به تاریخ 23 جون به هدف تحقق عدالت حرکت کردیم و در یک روز خود را به فاصلۀ 200 کیلومتری مسکو رسانیدیم.»

7. به این ترتیب، پوتین توانست، اگرچه به صورت موقتی، از این بحران جلوگیری کند و به تاریخ 26 جون 2023م در تلویزیون روسیه گفت: «با ناکام کردن شورش واگنر از یک فاجعه در روسیه جلوگیری نمودیم. از نقش بلاروسی در دست‌یابی به راه‌حل مسالمت‌آمیز برای این بحران قدر دانی می‌کنیم. شکی نیست که هماهنگ کننده‌گان این شورش مسلحانه در روسیه به وطن خود خیانت کرده اند و حوادث اخیر نشان داد که هرگونه باج‌گیری سرانجام محکوم به شکست است.» وی مجدداً پیشنهادش را برای جنگجویان واگنر مبنی بر پیوستن به اردو و اجازه دادن به کسانی‌که می‌خواهد به بلاروس بروند، تکرار نمود. او گفت: «غرب و کییف قصد داشتند در روسیه جنگ داخلی به راه اندازند، اما دستگاه‌های امنیتی به سوگند خویش مبنی بر محافظت از روسیه وفا کردند.»

این بدان معناست که این شورش دولت روسیه را تهدید نموده و نظام را تکان داده و شهرت و ابهت پوتین را خدشه‌دار کرده و جایگاه بین‌المللی روسی را متأثر نموده است. این شورش نشان داد که وضعیت داخلی روسیه مضطرب و ناپایدار است.

8. در خصوص موقف غربی‌ها در این شورش؛ به نظر می‌رسد آن‌ها با شروع و نیز با ختم شدن سریع آن غافلگیر شدند و می‌خواستند ادامه یابد؛ چنان‌چه تمام توجه خود را روی جریان‌های روسیه متمرکز نموده بودند و ارتباط‌ها و تماس‌های تلفونی میان مسئولین دولت‌های غربی در این خصوص شروع شده بود؛ زیرا چنین شورشی می‌توانست مسیر جنگ اوکراین را تحت تأثیر قرار دهد و اوضاع روسیه را کاملاً دگرگون نماید و به این ترتیب ممکن بود اهداف غرب براورده گردد.

امریکا موقف‌اش را از زبان رئیس‌جمهورش، بایدن چنین ابراز نمود: «غرب هیچ ارتباطی به شورش گروه واگنر در روسیه ندارد و این حوادث در روسیه بخشی از کشمکش بر سر قدرت است.» وی افزود: «من به امنیت ملی دستور دادم تحولات روسیه را از نزدیک دنبال کنند.» بلنکن، وزیر خارجۀ امریکا نیز گفت: «هنوز فصل آخر این شورش را مشاهده نکرده ایم، اما باید گفت کسی در داخل هست که سلطۀ پوتین را به چالش می‌کشد و مستقیماً با دلایلی‌که جنگ اوکراین به خاطر آن به راه انداخته شده مخالفت دارد. این مسأله پیامد قوی و کوبنده‌ای دارد. هرچند این نزاع به همان سرعتی که راه افتاد، حل و فصل گردید، اما این به مثابۀ ضربۀ شدیدی به رهبری پوتین تلقی می‌گردد. بدون شک بحران کنونی در روسیه پرسش‌های مهمی را بر می انگیزد و بیان‌گر وجود درزهای واقعی می‌باشد.» (منبع: سی بی اس امریکا، و رویترز، 26 جون 2023م)

هم‌چنین ماتیومیلر سخنگوی وزارت خارجۀ امریکا گفت: «شورش نیروهای مسلح واگنر مسألۀ داخلی روسیه است و ما در آن دخالتی نداریم. در روز شنبه و در جریان شورش نیروهای واگنر، ما از طریق "سفیر امریکا در مسکو" کانال‌های ارتباطی با روسیه داشتیم. این‌که یوگنی بریگوژین مستقیماً در مورد توجیه منطقی این جنگ شک و اعلام می‌کند که پرداختن به این جنگ در اساس مبنی بر یک دروغ بوده، برای ما یک مسألۀ جدیدی است.» (منبع: وئام سعودی و رویترز، 26 جون 2023م)

وزیران خارجۀ اتحادیۀ اروپا نیز با صدور بیانیه‌ای گفتند: «شورشی‌که در اوایل این هفته در روسیه ناکام گردید، نشان می‌دهد که جنگ مسکو در اوکراین باعث عدم استقرار داخلی گردیده و قدرت نظامی روسیه را شکننده می‌کند.» جوزیف بوریل، هماهنگ کنندۀ سیاست خارجۀ اتحادیۀ اروپا گفت: «نقاط ضعف نظام سیاسی روسیه ظاهر می‌شود و قدرت نظامی آن شکست می‌خورد.» (منبع: وئام سعودی، 26 جون 2023م) ینس ستولتنبرگ، دبیرکل پیمان ناتو گفت: «حوادثی‌که روسیه شاهد آن بود، مسألۀ داخلی است.» و افزود: «هیچ نشانه‌یی را نمی‌بینیم دال بر این‌که روسیه برای استفاده از سلاح هسته‌ای آمادگی بگیرد.» (منبع: اسکای نیوز، 26 جون 2023م)

9. به این ترتیب، امریکا و غربی‌ها تأکید کردند که هیچ ارتباطی با این شورش ندارند. اما با وجود تمام این تأکیدها، بازهم بعید نیست که مخصوصاً امریکا رهبر واگنر را به نحوی از انحا تشویق به چنین کاری نموده باشد؛ زیرا بسیار دشوار است رهبر واگنر در حالی‌که افراد کلیدی ملیشه‌های زیر فرمان او از افرادی با سابقۀ جنائی تشکیل شده اند، دست به چنین کاری بزند! او شباهت زیادی به یلسن، نخستین رئیس‌جمهور روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی دارد که توسط امریکا تشویق و توجیه گردید تا به قدرت رسید و اتحاد جماهیر شوروی را سقوط داد. این واقعیت بعدها افشا گردید. در مسألۀ کنونی نیز احتمالاً چنین باشد، چنان‌چه واشنگتن پست به تاریخ 15 می 2023م در نشریه‌اش نوشت که رهبر گروه واگنر در یکی از کشورهای افریقایی با شماری از مسئولین اوکراین دیدار نموده و اعلان آمادگی نموده که اگر نیروهای اوکراینی در باخموت از مقابل نیروهای وی کنار بروند، او حاضر است معلوماتی در مورد نیروهای مسلح روسیه به کی‌یف بدهد. این نشریه ادعا نموده که این معلومات را از اسناد درز کردۀ استخباراتی امریکا و شماری از مسئولین امریکایی و اوکراینی به دست آورده که نمی‌خواهد از آن‌ها نام ببرد. اما او این معلومات را در صفحۀ تلگرام خود رد نموده و آن را خنده‌آور خواند. دیمتری بیسکوف، سخنگوی قصر کرملین در این خصوص گفت: «معلوماتی را که واشنگتن پست منتشر نموده اخبار گمراه کننده‌یی بیش نیست.» (منبع: فرانس پرس، 16 جون 2023م)

هرچند رهبر واگنر و کرملین این معلومات را انکار نمودند؛ اما انتقادهای رهبر واگنر از عملیات نظامی روسیه و هجوم وی به وزیر دفاع و متهم کردن او به این‌که پوتین را گمراه کرده، همه به این هدف بوده که خود را از زیر بار انتقاد رئیس‌جمهور برهاند تا مبادا در صدد انتقام از او شود؛ مخصوصاً که وی اعلان نموده بود به این جنگ ایمان ندارد و آن را نادرست می‌پندارد؛ زیرا او می‌دانست که تصمیم آغاز جنگ در اوکراین، تصمیم وزارت دفاع نه، بلکه تصمیم شخص پوتین، رئیس‌جمهور روسیه بوده؛ چنان‌چه این واقعیت در نشستی‌که پوتین تمام ارکان حکومت‌اش را دو روز قبل از جنگ به تاریخ 22 فبروری 2022م جمع نمود و جریان این نشست مستقیماً در کانال روسیۀ امروز منتشر گردید. پس تصمیم جنگ، تصمیم پوتین بوده و نه وزیر دفاع.

این مسأله، غرب، به ویژه امریکا را خشنود می‌کند. پس بعید نیست آن‌ها از طریق اوکراین و یا مستقیماً خودشان با وی در تماس شده و او را به چنین اقدامی تشویق نموده باشند؛ اما زمانی وی هشدارهای پوتین را دید، انگار به خودش اعتماد نکرد و از موقف خود عقب‌نشنی نمود و ترجیح داد جانش را نجات داده و در بلاروس در تبعید زندگی کند.

10. شورش، بزرگ‌ترین چالش فراروی پوتین از زمان به قدرت رسیدنش در سال 1999م به شمار می‌رود و بعید نیست باعث شود کسان دیگری نیز تشویق شوند دست به چنین شورش‌هایی بزنند؛ زیرا رهبر ملیشه‌هایی که بیشترین افراد آن جنایت‌کاران بزرگ بودند و او در رأس آنان قرار داشت، توانست شأن و شوکت پوتین را متزلزل کند. پس معلوم می‌شود که پوتین ضعیف‌تر از آن است که تصور می‌شود و این‌که در حال حاضر در تنگنا قرار گرفته؛ چنان‌چه ترجیح داد با شورشیان کنار بیاید! پس این حادثه ضربۀ محکمی به صورت او بوده و بنای اعتماد به رهبری و دولت وی را به شدت تکان داد.

واقعیت دولت‌های استعمارگر کفری، اعم از شرق و غرب، چنین است. دلیل برپایی و تداوم آن‌ها این است که کسی نیست آن‌ها را به چالش بکشد و بنای شان را تکان دهد. انگار تاریخ دارد تکرار می‌شود و زمین آمادۀ طلوع مجدد خلافت می‌گردد تا فارس و روم عصر را یک‌بار دیگر سرنگون نماید. روسیه و غرب هم در گذشته و هم در عصر حاضر علیه مسلمانان دسیسه‌سازی می‌کنند و هر دو در ذات خود شر بوده و شر هیچ کدام در جنگ علیه اسلام و اهل اسلام  نسبت به شر دیگر کمتر نیست! و الله سبحانه وتعالی تلاش تمام آنان را محکوم به شکست خواهد نمود و آنان را با یکدیگرشان مورد ابتلا قرار خواهد داد و قطعاً دین خود را نصرت خواهد داد تا بشریت را از شر آنان برهاند!

﴿إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ﴾ [غافر: 51]

ترجمه: بی‌گمان ما پیامبران خویش و اهل ایمان را در زندگی دنیا و روزی که گواهان بر می‌خیزند، یاری می‌کنیم.

13 ذوالحجة 1444هـ.ق.

1 جولای 2023م.

مترجم: عبدالله دانشجو